چرا شهدای گمنام را در دانشگاه ها دفن می‌کنند؟

اگر ديدي صحيح و واقع بينانه از جايگاه شهيد و اهميت آن در اسلام و اجتماع داشته باشيم، اذعان مي نماييم كه شهيدان از گرانقدرترين سرمايه هاي اصلي نظام هستند و آنچنان كه شايسته آنان است، نتوانسته ايم از اين ذخاير عظيم براي خود و نسل هاي بعدي استفاده مناسب بنماييم. در متون و آموزه هاي دين مبين اسلام جايگاه ويژه اي براي «شهيد» و «شهادت» در نظر گرفته شده است و از «قداست» خاصي برخوردار است. اگر كسي با مفاهيم اسلامي آشنا باشد، در عرف خاص اسلامي، احساس مي كند كه هاله اي از نور كلمه «شهيد» را فرا گرفته است».ولا تحسبن الذين قتلوا في سبيل الله امواتا بل احياء عند ربهم يرزقون، فرحين بما اتاهم الله من فضله و يستبشرون باللذين لم يلحقوا بهم من خلفهم الا خوف عليهم و الا هم يحزنون؛ البته نپنداريد كساني كه در راه خدا كشته مي شوند مردگانند، بلكه زنده به حيات ابدي شدند و در نزد خداوند متنعم خواهند بود، آنان به فضل و رحمتي كه خداوند نصيب آنها گردانيده شادمانند و بشارت و مژده مي دهند به كساني كه هنوز به آنان نپيوسته اند و بعدا در پي آنها براي آخرت خواهند شتافت كه از مردن هيچ نترسند و از فوت متاع دنيا هيچ غم نخورند «
امام علي(ع) مي فرمايد: خدا شهدا را در قيامت بِاَبهاء و جلال و عظمت و نورانيتي وارد مي كند كه اگر انبيا از مقابل اينها بگذرند و سوار باشند به احترام اينها پياده مي شوند. و آيات و احاديث بسيار زيادي كه همه بيانگر جايگاه و ارزش والاي شهيد در اسلام هستند. چرا؟ چون «همه گروه هاي خدمتگزار در جامعه، مديون شهدا هستند؛ عالم در علم خود و فيلسوف در فلسفه خود و مخترع در اختراع خود و معلم اخلاق در تعليمات اخلاقي خود نيازمند محيطي مساعد و آزادند تا خدمت خود را انجام دهند ولي شهيد آن كسي است كه با فداكاري و از خودگذشتگي خود و با سوختن و خاكستر شدن خود محيط را براي ديگران مساعد مي كند. مثل شهيد مثل شمعي است كه خدمتش از نوع سوخته شدن و فاني شدن و پرتو افكندن است تا ديگران در اين پرتو كه به بهاي نيستي او تمام شده بنشينند و آسايش بيابند و كار خويش را انجام دهند. آري، شهدا شمع محفل بشريت اند؛ سوختند و محفل بشريت را روشن كردند. اگر اين محفل تاريك مي ماند هيچ دستگاهي نمي توانست كار خود را آغاز كند يا ادامه بدهد.
بر اين اساس است كه حق شهيد از حق تمام كساني كه از راه علم، فلسفه و انديشه، صنعت و اختراع و اكتشاف و اخلاق و حكمت عملي و.. به بشريت خدمت كرده اند، بالاتر است.
و از اين رو مشاهده مي شود كه عكس العمل احساسي انسان ها و ابراز عواطف خالصانه آنان درباره شهدا بيش از ساير گروه هاست. البته احترام و ارزش والاي شهيد، اختصاص به جامعه ما ندارد بلكه در ساير جوامع و فرهنگ ها براي شهيد مقام و جايگاه ويژه اي قائلند و اين دقيقا به خاطر نقشي است كه شهيد هم در زمان حياتش و در جهاد و مبارزه با دشمنان و دفاع از ميهن و دين خود انجام داده و هم بعد از كشته شدنش به عنوان الگو، نماد واسوه پايداري و حماسه سازي و جانفشاني در راه دفاع از كشور و آرمان هاي آن ايفا نموده است. به فرموده شهيد بزرگوار استاد مطهري «شهيد چه مي كند؟» شهيد تنها كارش اين است كه در مقابل دشمن مي ايستد، يا دشمن را مي زند يا از دشمن مي خورد؛ اگر تنها اين بود، بايد بگوييم آن وقتي كه از دشمن مي خورد و خونش را مي ريزند، خونش هدر رفته، نه، هيچ وقت خون شهيد هدر نمي رود.. خون شهيد هر قطره اش تبديل به صدها قطره و هزارها قطره، بلكه به دريايي از خون مي گردد و در پيكر اجتماع وارد مي شود.
لهذا پيامبر اكرم(ص) فرمودند: «ما من قطره احب الي الله من قطره دم في سبيل الله؛ هيچ قطره اي در مقياس حقيقت و در نزد خدا از قطره خوني كه در راه خدا ريخته شود بهتر نيست» شهادت تزريق خون است به پيكر اجتماع؛ اين شهدا هستند كه به پيكر اجتماع و در رگ هاي اجتماع – خاصه اجتماعاتي كه دچار كم خوني هستند – خون جديد وارد مي كنند.
بزرگترين اثر و خاصيت شهيد حماسه آفريني اوست. در ملت هايي كه روح حماسه، مخصوصا حماسه الهي مي ميرد بزرگترين خاصيت شهيد اين است كه آن حماسه مرده را از نو زنده مي كند، لهذا اسلام هميشه نيازمند به شهيد است، چون هميشه نيازمند به حماسه آفريني است، حماسه هاي نو به نو و آفرينش هاي جديد بر اين اساس ديگر شهداي گمنام، مجهول الهويه نيستند هر چند نام و نشان خانوادگي ندارند، اما بزرگترين شناسه و مشخصه ديني و ملي را با خود داشته و براي تمام جامعه و نسل هاي آينده كاملا شناخته شده مي باشند و بر اين اساس بدن شهيد هم در اسلام از جايگاه و قداست ويژه اي برخوردار است؛ بدن شهيد يك «جسد متروح» است؛ يعني جسدي است كه احكام روح بر آن جاري شده است، همچنان كه جامعه شهادتش «لباس متجسد» است؛ يعني حكم روح بر بدن جاري شده و حكم جاري شده بر بدن، بر لباس و جامعه وي جاري شده است. لذا براساس دستورات و آموزه هاي حكيمانه اسلام، شهيد با همان لباس خود دفن شده و احتياج به غسل و كفن ندارد. بنابراين شهدا سرمايه و ذخاير عظيم هر ملتي هستند كه بايد تا آنجا كه ممكن است از اين سرمايه ها براي جامعه و نسل هاي آينده به عنوان الگو و اسوه قرار گيرند.
ب) اما در مورد مكان دفن شهدا بايد گفت كه مسلما انحصار دفن اين پيكرهاي عزيز در بهشت زهرا (به دليل بعد مسافت و يا در حاشيه قرار گرفتن آن و..) به تنهايي نمي تواند نتيجه مطلوب و آن آثاري را كه بايد شهدا در اجتماع داشته باشند – آن هم در شرايط كنوني كه شديدا مورد تهاجم فرهنگي دشمنان هستيم به دنبال داشته باشد، از اين رو اصل اين طرح يعني دفن پيكرهاي مطهر شهدا در مناطق مختلفي از شهر، كاملا منطقي است.
همان طور كه مرحوم دكتر علي شريعتي در اهميت اين موضوع مي گويد: «. پرورش انسان -مذهب، اخلاق، تعليم و تربيتي- جز اين نيست كه همه انسان ها را با پيوند به اين نمونه هاي ممتاز، يعني تأسي به اينان كه «اسوه» اند و چشم داشتن در اينان كه «شهيدند» به انسان حقيقي يعني حقانيت انسان نزديك كنيم